HƯỚNG DẪN NÓI CHUYỆN VỀ SEX THEO ĐỘ TUỔI

Sex là một phần cuộc sống của chúng ta, bất kể độ tuổi nào. Khi con lớn lên và phát triển, con có thể cười khúc khích với bạn bè khi chúng nói chuyện với nhau về những phần riêng tư, chia sẻ những câu chuyện cười bậy bạ và lướt qua từ điển để tìm kiếm những từ mà người lớn cho là “bậy bạ”

Hồi con trai hơn 3 tuổi, có một tình huống như thế này mình vẫn nhớ mãi. Sau khi ăn sáng xong ngồi nghỉ, con ngồi cạnh mình trên sofa. Bạn ấy nhìn thấy ông đi vào nhà vệ sinh và hỏi mẹ “Mẹ ơi, người già có chim không mẹ?”. Mình buồn cười, nhưng phải bụm miệng mặt ráo hoảnh và trả lời “Có chứ con”. Bạn ấy hỏi tiếp “Thế người già thì có chim to hay là chim bé”. Mình giải thích thêm và 2 mẹ con nói chuyện to nhỏ một lúc về vấn đề này. 

Hôm bữa mình vô tình chứng kiến một đứa trẻ tầm tuổi con cũng hỏi câu hỏi tương tự nhưng ngay lập tức ông bà hoặc phá lên cười hoặc phẩy tay gạt đi và bảo “Hỏi vớ vẩn”. Thấy hơi kỳ cục và có gì đó sai sai. Cộng thêm hồi hôm có lác đác vài bố mẹ hỏi mình về chủ đề này và liên quan tới chủ đề này nên biên nhanh 1 bài. 

Sex là một phần cuộc sống của chúng ta, bất kể độ tuổi nào. Khi con lớn lên và phát triển, con có thể cười khúc khích với bạn bè khi chúng nói chuyện với nhau về những phần riêng tư, chia sẻ những câu chuyện cười bậy bạ và lướt qua từ điển để tìm kiếm những từ mà người lớn cho là “bậy bạ”. Sự tò mò của trẻ là hoàn toàn tự nhiên, và ở mọi độ tuổi trẻ đều sẽ có những câu hỏi của riêng mình. Khi con đã sẵn sàng hỏi, với tư cách làm cha mẹ và người hướng dẫn cho trẻ, bạn nên sẵn sàng trả lời. 

BẮT ĐẦU NHƯ THẾ NÀO?

Các hoạt động thường ngày sẽ mang tới nhiều cơ hội cho bố mẹ dạy con về các chủ đề liên quan tới sex. Điều quan trọng là chúng ta phải nắm bắt được những khoảnh khắc đó, ví dụ như khi con tắm thì nói về các bộ phận cơ thể – rõ ràng sẽ dễ dàng hơn là khi ngồi ăn tối. Hoặc là khi mình có thai, thì đây là khoảng thời gian có thể chia sẻ với con rất nhiều về cách em bé được thụ thai và sinh ra. Ngoài ra, đọc sách, xem tivi cũng là những khoảnh khắc tốt. 

Không nhất thiết cứ phải ngồi một cách nghiêm túc trong một không gian nghiêm túc mới có thể nói với con về sex, bởi vì câu hỏi sẽ bật ra bất cứ lúc nào. Bố mẹ có thể nói với khi đang đi mua sắm, nhìn các bức ảnh hoặc ở bất cứ đâu. 

Đầu tiên, hãy xem con đã biết được những gì rồi. Hãy để con chủ động đặt câu hỏi. Nếu bạn thể hiện sự khó chịu, không quan tâm – trẻ cũng sẽ không hỏi nữa vì nghĩ rằng bố mẹ không thoải mái với nó hoặc tệ hơn đó là cái gì không tốt. Một số sẽ thể hiện sự lúng túng. Nếu bạn cởi mở, con cũng sẽ cởi mở và không ngại hỏi. 

MỘT VÀI LƯU Ý ĐẶC BIỆT KHI NÓI CHUYỆN VỚI CON VỀ SEX DỄ DÀNG HƠN:

– Đừng cười, kể cả khi câu hỏi rất hồn nhiên. Con không nên bị cảm thấy xấu hổ vì sự tò mò của mình. 

– Đừng tỏ ra quá xấu hổ hay quá nghiêm túc về vấn đề này.

– Trả lời ngắn gọn, đừng có giải thích dài dòng phức tạp hay thuật ngữ chuyên ngành. Trẻ 4-5 tuổi không cần biết chi tiết về chuyện bố mẹ quan hệ như thế nào. 

– Hãy trung thực, gọi đúng tên cho các bộ phận cơ thể. 

– Đừng cố đánh lạc hướng, hãy trả lời cho tới khi con không muốn biết thêm nữa. 

– Quan sát các phản ứng của con. Nếu bản thân không thấy thoải mái khi trả lời 1 số câu hỏi nhất định, hãy nhờ sự trợ giúp của người thân, bác sĩ hoặc sách vở. 

MỘT SỐ ĐIỀU CON SẼ HỎI VÀ NÊN BIẾT VỀ SEX TUỲ ĐỘ TUỔI:

Trẻ 18 tháng – 3 tuổi

Các câu hỏi phổ biến thường là:

– Con ở trong bụng mẹ như thế nào?

– Con ở đâu trước khi ở trong bụng mẹ?

– Con ra ngoài bằng cách nào?

– Em con đến từ đâu?

– Tại sao con gái lại không có chim/dương vật? (Câu này ông Ốc suốt ngày hỏi đi hỏi lại)

Ở độ tuổi này các bé bắt đầu tìm hiểu về cơ thể của chính mình. Điều quan trọng nhất là dạy con về cách gọi tên các bộ phận cơ thể. Và con cũng cần dạy về những phần riêng tư (Cần được che bởi bikini, quần chip, sịp…). Ở trường mầm non của Ốc, khi phụ huynh bắt đầu có ý định bỏ bỉm, thầy cô sẽ có một cuộc nói chuyện ngắn với phụ huynh để thống nhất về thời gian bỏ và mỗi bé cần chuẩn bị rất nhiều quần chip/sịp để thay ở trường. Mặc quần chip/sịp là BẮT BUỘC Ở TRƯỜNG nếu con không mặc bỉm nữa. 

Trẻ 4-5 tuổi

Con bắt đầu thể hiện sự quan tâm tới các vấn đề tình dục cơ bản, của mình và người khác giới. Con sẽ hỏi các câu như là:

– Em bé đến từ đâu?

– Tại sao cơ thể con gái và con trai lại khác nhau 

Con cũng sẽ tự chạm vào bộ phận sinh dục của mình và có thể quan tâm cả tới bộ phận sinh dục của những đứa trẻ khác. Đây là một dấu hiệu quan tâm bình thường. Tuy nhiên trẻ cần được dạy về những gì được quyền làm và những gì không. Đặt ra giới hạn là tùy ở các gia đình. Một số lưu ý có thể cần cho bố mẹ:

– Quan tâm tới cơ quan sinh dục là hoàn toàn lành mạnh và tự nhiên 

– Cởi truồng/khoả thân ở nơi công cộng không được cho phép

– Không ai khác kể cả bạn bè người thân có thể chạm vào các bộ phận riêng tư của con. Trường hợp ngoại lệ đó là bác sĩ, y tá nếu con bị đau bệnh. 

Trẻ 5-7 tuổi

Các câu hỏi phổ biến là:

– Con gái bao nhiêu tuổi mới có thể có em bé?

– Tại sao chim/dương vật của con lại bị cương cứng?

– Chu kỳ kinh nguyệt là gì?

– Mọi người quan hệ tình dục như thế nào?

– Tại sao có bạn trai thích bạn trai hoặc bạn gái thích bạn gái?

Ở tuổi này con đang học nhiều hơn về cách mọi người quan hệ với nhau. Con có thể quan tâm tới những gì diễn ra chi tiết khi người lớn quan hệ. Các câu hỏi cũng phức tạp hơn khi con cố gắng tìm hiểu mối liên hệ giữa quan hệ tình dục với việc có em bé. Con có thể đưa ra lời giải thích của riêng mình về cách cơ thể hoạt động hoặc nơi em bé xuất hiện. Con cũng có thể có câu trả lời từ bạn bè mình. Điều quan trọng là giúp con hiểu về tình dục một cách lành mạnh. Những bài học và giá trị con học được ở tuổi này sẽ đi cùng con khi con trưởng thành. 

Trẻ 8-10 tuổi 

Con đã phát triển ý thức về sự đúng sai. Con có thể hiểu rằng quan hệ tình dục là cái gì đó xảy ra giữa 2 người yêu nhau. Con cũng bắt đầu quan tâm đến cách bố mẹ gặp và yêu nhau. Con cũng sẽ có thể có những câu hỏi về mối quan hệ đồng tính.

Hãy sử dụng thời gian này để thảo luận với gia đình về quan điểm liên quan tới đồng tính. Yêu thích ai đó không phụ thuộc vào giới tính. 

Ở tuổi này, con chuẩn bị dậy thì. Khi con ngày càng nhận thức được rõ hơn về tính dục, có lẽ đã tới lúc cần nói chuyện với con về thời điểm quan hệ tình dục phù hợp, và nên giữ gìn khi con còn quá nhỏ. Biện pháp tránh thai, các bệnh lây truyền nên được đưa ra thảo luận. Con cần được biết về các bệnh này lây lan ra sao và cách bảo vệ bản thân như thế nào để khỏi mang thai hay bệnh tật. Dạy con về trách nhiệm với quan hệ tình dục là một trong những bài học quan trọng nhất. 

TÓM LẠI:

Nói về sex là cơ hội để bố mẹ chia sẻ các giá trị và niềm tin của bạn với con bạn. Đôi khi các chủ đề khá nhạy cảm và không dễ để trả lời, nhưng điều quan trọng là những gì con được biết phải là sự TRUNG THỰC, ĐÁNG TIN CẬY và bạn là nơi con tin tưởng để đặt câu hỏi. 

Tham khảo: Caring for Your School-Age Child: Ages 5 to 12 (Copyright © 2004 American Academy of Pediatrics)

(Illustration by Steve Teare)

Nguồn: Linh Phan - Parenting Coach