Hướng dẫn giải sách giáo khoa tiếng việt lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức

Kết nối tri thức_Tiếng Việt 5_Tập 1_Bài 18_Tấm gương tự học

Giải SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 1 trang 94, 95, 96, 97 Bài 18: Tấm gương tự học đầy đủ các phần Đọc, Viết, Luyện từ và câu, Nói và nghe, Đọc mở rộng… cho học sinh học tốt môn Tiếng Việt lớp 5.

Đọc (trang 94)

Lời nhận xét dưới đâu cho em hiểu điều gì về giáo sư Tạ Quang Bửu?

Trả lời:

Lời nhận xét dưới cho em hiểu về giáo sư Tạ Quang Bửu: ông là một nhân cách có ảnh hưởng lớn và tài năng đặc biệt trong lĩnh vực của mình. Ông đã để lại một khoảng trống lớn khi ra đi, và chỉ sau khi ông không còn, mọi người mới nhận ra giá trị và vai trò quan trọng của ông. Ông có sức ảnh hưởng sâu sắc không chỉ trong công việc mà còn trong cuộc sống của những người xung quanh. Qua đó cho thấy Tạ Quang Bửu để lại một di sản vững chắc trong lĩnh vực học thuật của mình, và công lao của ông sẽ tiếp tục được tôn vinh và ghi nhớ sau khi ông ra đi.

Bài đọc

Trả lời câu hỏi

Bài 1 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 95 tập 1:

Đoạn văn thứ nhất giới thiệu điều gì về Tạ Quang Bửu?

Trả lời:

Đoạn văn thứ nhất giới thiệu về gia cảnh, xuất thân và thân thế sự nghiệp chung của Tạ Quang Bửu.

Bài 2 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 95 tập 1:

Những chi tiết nào cho thấy Tạ Quang Bửu là tấm gương tự học, học suốt đời và học say mê?

Trả lời:

Những chi tiết cho thấy Tạ Quang Bửu là tấm gương tự học, học suốt đời và học say mê: Ông có thói quen đọc sách ở mọi lúc, mọi nơi, đọc rất nhanh và nhớ rất lâu. Có lần, ngồi trên lưng ngựa, mải đọc sách, ông ngã tòm xuống suối. Tất cả những ai ở bên ông đều khâm phục khả năng tự học của ông. Ông học từ lúc còn trẻ đến lúc cuối đời, ngay cả khi đau ốm.

Bài 3 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 95 tập 1:

Theo em, vì sao Tạ Quang Bửu nhiều lần được cùng Bác Hồ tiếp các chính khách nước ngoài?

Trả lời:

Tạ Quang Bửu nhiều lần được cùng Bác Hồ tiếp các chính khách nước ngoài vì ông có khả năng dùng, đọc hiểu, dịch trôi chảy các tài liệu quân sự, thành thạo nhiều thứ tiếng nước ngoài; soạn thảo những bức công hàm bằng tiếng Anh giúp Bác Hồ.

Bài 4 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 95 tập 1:

Sự đa tài, uyên bác của Tạ Quang Bửu được thể hiện như thế nào?

Trả lời:

Sự đa tài, uyên bác của Tạ Quang Bửu được thể hiện qua việc: Ông sử dụng thành thạo tiếng Anh, Pháp, Đức, Ba Lan; có thể đọc hiểu tiếng Nga, Trung, Hy Lạp cổ và La-tinh. Ngoài ra, ông còn có hiểu biết sâu rộng về âm nhạc, hội hoạ, kiến trúc, thể thao,...

Bài 5 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 95 tập 1:

Tài năng, công lao của Tạ Quang Bửu được ghi nhận thế nào?

Trả lời:

Tài năng, công lao của Tạ Quang Bửu được ghi nhận ở Việt Nam ta: Nhiều người coi ông là “Lê Quý Đôn thời nay”; Tên của Tạ Quang Bửu được đặt cho các con phố ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng,... Ở Việt Nam, có một giải thưởng dành cho các nhà khoa học xuất sắc mang tên ông – Giải thưởng Tạ Quang Bửu.

Luyện tập (trang 95)

Bài 1 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 95 tập 1:

Dựa vào gợi ý, tìm nghĩa cho mỗi từ dưới đây:

a. Chương trình học tập chính thức, bắt buộc.

b. Người chuyên hoạt động chính trị, khá nổi tiếng.

c. Cơ quan hành chính nhà nước cao nhất.

Trả lời:

Dựa vào gợi ý, em tìm được nghĩa cho mỗi từ dưới là:

– chính khách: Người chuyên hoạt động chính trị, khá nổi tiếng.

– chính phủ: Cơ quan hành chính nhà nước cao nhất.

– chính khoá: Chương trình học tập chính thức, bắt buộc.

Bài 2 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 95 tập 1:

Chọn các từ ở bài tập 1 để hoàn thiện các câu dưới đây:

Trả lời:

a. Nhiều chính khách quốc tế đã có mặt tại hội nghị này.

b. Chính phủ các nước phải đảm bảo mọi quyền lợi cho trẻ em.

c. Một số hoạt động trải nghiệm sẽ được tổ chức ngoài giờ học chính khoá.

Viết (trang 96)

Tìm ý cho đoạn văn giới thiệu nhân vật trong một cuốn sách 

Bài 1 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 96 tập 1:

Chuẩn bị.

– Em chọn nhân vật trong cuốn sách nào để giới thiệu? Tác giả cuốn sách đó là ai?

– Nhân vật đó có tên là gì?

– Em muốn giới thiệu điều gì về nhân vật?

Trả lời:

– Em chọn nhân vật trong cuốn sách Cây khế, là truyện dân gian của Việt Nam.

– Nhân vật trong truyện gồm có hai anh em mồ côi cha mẹ sớm.

– Em muốn giới thiệu tính cách của hai anh em: người anh bản tính tham lam ích kỉ; người em hiền lành, chất phác, biết nhường nhịn và bài học để lại từ tính cách của họ.

Bài 2 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 96 tập 1:

 Tìm ý.

G:

Trả lời:

Mở đầu:

+ Giới thiệu tên cuốn sách: Cây khế, là truyện dân gian Việt Nam, truyện nói về hai anh em cùng sống trong một nhà có tính cách trái ngược nhau hoàn toàn.

+ Câu truyện cho em bài học đáng quý về cách sống và yêu thương những người xung quanh mình.

Triển khai:

+ Đặc điểm nhân vật người em: hiền lành, chất phác, luôn biết nhường nhịn; Tài sản người em thừa kế được chỉ có một túp lều lụp xụp, trước nhà có một cây khế ngọt mà không hề ca thán; Hai vợ chồng bị chim lạ đến ăn khế, nghe chim dặn mang túi ba gang đựng vàng kì lạ nhưng cũng làm theo, chỉ lấy đủ số vàng như chim nói và sống cuộc đời sung túc, thương dân nghèo.

+ Đặc điểm nhân vật người anh: tham lam, ích kỉ; Người anh chia tài sản bố mẹ đều lấy hết tất cả nhà cửa ruộng vườn; Nghe tin người em giàu có nhờ cây khế, người anh gạ đổi tới sống và giả nghèo khổ lừa chim thần; Người anh may túi 12 gang, nhét nhiều vàng, vì nặng quá chim nghiêng mình để rơi người anh và vàng xuống biển.

Kết thúc:

+ Câu chuyện là bài học độc đáo, thú vị và ý nghĩa về hình ảnh người em. Dặn người đọc phải biết yêu thương đùm bọc anh em trong nhà, chăm chỉ lao động, không nên quá tham lam và phải biết ơn người đã giúp mình.

Bài 3 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 96 tập 1:

Góp ý và chỉnh sửa.

Trả lời:

Em đọc các ý đã chuẩn bị cho bạn nghe và góp ý, chỉnh sửa.

Đọc mở rộng (trang 97)

Bài 1 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 97 tập 1:

Đọc câu chuyện về nhà trường, thầy cô, học sinh.

Trả lời:

Em đọc câu chuyện về nhà trường, thầy cô, học sinh dựa vào gợi ý hoặc sách báo, internet,…

Bài 2 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 97 tập 1:

Viết phiếu đọc sách theo mẫu.

Trả lời:

Bài 3 SGK Tiếng Việt lớp 5 trang 97 tập 1:

Dựa vào những ghi chép trong phiếu đọc sách, trao đổi với bạn về nội dung và ý nghĩa của câu chuyện đã đọc.

Trả lời:

Cuốn sách "Những tấm lòng cao cả" không chỉ đơn thuần là một tập hợp các kỷ niệm thơ ấu, mà nó còn là một tác phẩm chứa đựng rất nhiều bài học quý giá về việc giáo dục con trẻ. Tác giả đã sử dụng lối viết dưới dạng nhật ký của một cậu bé để truyền đạt những thông điệp sâu sắc về cuộc sống. Trong từng câu chuyện, chúng ta không chỉ gặp gỡ những nhân vật và sự kiện đầy màu sắc của tuổi thơ, mà còn bắt gặp những bài học về tình người và lòng yêu thương. Mỗi câu chuyện là một bài học về nhân cách, về cách cư xử, và về việc bồi dưỡng tâm hồn với những đức tính tốt đẹp mà mỗi con người nên có. Tác giả đã thông qua câu chuyện của cậu bé Enricô để truyền đạt những giá trị và nguyên tắc sống quan trọng. Từ những trải nghiệm của Enricô và những người xung quanh, chúng ta học được về lòng nhân ái, sự tử tế, sự quan tâm và sự hy sinh. Đồng thời, cuốn sách cũng khích lệ chúng ta suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống và giá trị của mỗi mối quan hệ con người. Tóm lại, "Những tấm lòng cao cả" không chỉ là một cuốn sách giải trí mà còn là một nguồn cảm hứng và sự bổ ích về việc giáo dục và nuôi dưỡng tâm hồn cho cả trẻ em và người lớn.

Vận dụng (trang 97)

Giới thiệu với bạn hoặc người thân về một người mà em khâm phục, ngưỡng mộ (có thể là một nhân vật trong cuốn sách em đã đọc).

Trả lời:

Trong chúng ta, hẳn ai cũng đã từng một lần được nghe về câu chuyện vượt khó học giỏi của thầy giáo Nguyễn Ngọc Kí. Thầy là một người có hoàn cảnh bất hạnh khi hai tay của thầy đều bị liệt, không thể cử động nhưng thầy lại có một tinh thần hiếu học mạnh mẽ. Chính nghị lực hơn người và sự nỗ lực không ngừng đã đưa thầy Nguyễn Ngọc Kí chạm đến đích của thành công.

Câu chuyện về cậu bé ham học Nguyễn Ngọc Kí: Nguyễn Ngọc Kí là một cậu bé tật nguyền liệt cả hai tay, vì vậy nên cậu không thể đi học như những bạn bè cùng trang lứa. Tuy vậy, Nguyễn Ngọc Kí lại có một tinh thần ham học mạnh mẽ, một ngày cậu đến lớp học để nghe cô giáo giảng bài.

Cô giáo thấy có một cậu bé thập thò ngoài cửa thì đã ra và hỏi chuyện, Nguyễn Ngọc Kí đã nói với cô giáo về nguyện vọng của mình, cô giáo rất cảm động vì tinh thần hiếu học của cậu bé, nhưng khi cô chạm vào hai cánh tay của Kí thì thấy hai tay buông thong. Dù rất buồn nhưng cô đành phải nói lời xin lỗi với cậu bé, vì với đôi tay như vậy thì cậu bé không thể cầm bút mà học tập như những bạn bè cùng trang lứa.

Nguyễn Ngọc Kí đã rất buồn nhưng thay vì chán nản thì cậu bé đã ngày ngày rèn luyện viết chữ bằng chính đôi chân của mình. Vì nhà nghèo không có giấy bút nên Nguyễn Ngọc Kí thường kẹp những viên gạch nhỏ và vẽ những nét ngoằn ngoèo lên nền nhà.

Trong một lần đến thăm Kí, cô giáo đã bắt gặp cảnh Kí đang tập viết nên vô cùng xúc động, cô giáo đã mua tặng Kí chiếc bút và cuốn vở. Có được cuốn vở mới, Kí hăng say tập viết, ban đầu chỉ là những nét nguệch ngoạc không rõ hình thù nhưng vì chăm chỉ tập luyện mà Nguyễn Ngọc Kí không những viết được chữ mà còn viết vô cùng đẹp.

Sự nỗ lực vươn lên không ngừng đã đưa Nguyễn Ngọc Kí từ một cậu bé tật nguyền thành một thầy giáo mẫu mực,một tấm gương vượt khó cho hàng triệu con người học tập và noi theo.